Bài học hôm nay, các em học sinh lớp 4 sẽ cùng nhau khám phá về hai đường thẳng vuông góc. Bài 21 trong sách giáo khoa Cánh diều sẽ hướng dẫn các em cách nhận biết, vẽ và hiểu rõ hơn về mối quan hệ đặc biệt giữa hai đường thẳng này.
Giaibaitoan.com xin giới thiệu bộ tài liệu giải bài tập Toán lớp 4 trang 50 đầy đủ, chi tiết, giúp các em nắm vững kiến thức và tự tin giải quyết các bài tập liên quan.
Nêu các cặp đường thẳng vuông góc với nhau ... Trong mỗi hình sau, gọi tên những cặp cạnh vuông góc với nhau:
>> Xem chi tiết: Lý thuyết: Hai đường thẳng vuông góc. Vẽ hai đường thẳng vuông góc - SGK Cánh diều
Video hướng dẫn giải
Trong mỗi hình sau, gọi tên những cặp cạnh vuông góc với nhau:

Phương pháp giải:
Quan sát hình vẽ để tìm các cặp cạnh vuông góc với nhau, sau đó có thể kiểm tra lại bằng ê ke.
Lời giải chi tiết:
- Những cặp cạnh vuông góc với nhau trong hình a là:
AB và BC
BC và CD
CD và DA
DA và AB.
- Những cặp cạnh vuông góc với nhau trong hình b là:
MN và NK
NK và KQ
KQ và QM
QM và MN
Video hướng dẫn giải
Hãy chỉ ra hình ảnh của hai đường thẳng vuông góc với nhau có trong thực tế mà em biết.
Phương pháp giải:
Học sinh tìm các hình ảnh trong thực tế về hai đường thẳng vuông góc với nhau.
Lời giải chi tiết:
Ví dụ:

Video hướng dẫn giải
Thực hành vẽ đường thẳng vuông góc (theo mẫu):

Vẽ đường thẳng PQ đi qua điểm X và vuông góc với đường thẳng MN trong các trường hợp sau đây:


Phương pháp giải:
Bước 1: Đặt một cạnh góc vuông của ê ke trùng với đường thẳng MN và cạnh góc vuông thứ hai gặp điểm X. Lấy một điểm P theo cạnh góc vuông đó.
Bước 2: Vạch một đường thẳng đi qua 2 điểm P và X, lấy 1 điểm Q trên đường thẳng đó. Ta được đường thẳng PQ đi qua điểm X và vuông góc với đường thẳng MN.
Lời giải chi tiết:

Video hướng dẫn giải
Vẽ hình theo mẫu sau:

Phương pháp giải:
Học sinh quan sát và vẽ hình theo mẫu
Lời giải chi tiết:
Học sinh tự thực hiện
Video hướng dẫn giải
Nêu các cặp đường thẳng vuông góc với nhau, các cặp đường thẳng không vuông góc với nhau trong mỗi hình dưới đây:

Phương pháp giải:
Dùng ê ke để kiểm tra hai đường thẳng có vuông góc với nhau hay không.
Lời giải chi tiết:
Học sinh dùng ê ke để kiểm tra và có kết quả là:
- Hai đường thẳng PQ và SR vuông góc với nhau.
- Hai đường thẳng CD và EG vuông góc với nhau.
- Hai đường thẳng MN và IK không vuông góc với nhau
Video hướng dẫn giải
Dưới đây là lược đồ một số đường phố ở Hà Nội. Em hãy quan sát lược đồ và cho biết:
a) Hai đường phố nào vuông góc với nhau.
b) Bạn Chi đang ở ngã tư phố Hàng Gai và Hàng Trống, bạn ấy muốn đi ra Hồ Gươm thì có thể đi theo những đường phố nào trên lược đồ này.

Phương pháp giải:
a) Quan sát hình vẽ để tìm 2 đường phố vuông góc với nhau, sau đó có thể kiểm tra lại bằng ê ke.
b) Quan sát sơ đồ để xác định con đường có thể đi từ ngã tư phố Hàng Gai và Hàng Trống đến Hồ Gươm.
Lời giải chi tiết:
a) Các đường phố vuông góc với nhau là:
- Đường Hàng Gai và Đường Hàng Trống
- Đường Hàng Trống và đường Bảo Khánh
- Đường Hàng Hành và Ngõ Bảo Khánh
- Đường Bảo Khánh và ngõ Bảo Khánh
b) Bạn Chi đang ở ngã tư phố Hàng Gai và Hàng Trống, bạn ấy muốn đi ra Hồ Gươm thì có thể đi theo những đường phố sau:
Cách 1: Hàng Trống ; Bảo Khánh; Lê Thái Tổ; Hồ Gươm
Cách 2: Hàng Gai ; Lương Văn Can ; Lê Thái Tổ; Hồ Gươm

Video hướng dẫn giải
Kể một hình huống có vận dụng đường vuông góc trong cuộc sống mà em biết.
Ví dụ: Để đo thành tích bật xa, người ta đo độ dài đường vuông góc từ điểm tiếp đất gần nhất của cơ thể đến vạch xuất phát.

Phương pháp giải:
Học sinh lấy ví dụ có vận dụng đường vuông góc trong cuộc sống
Lời giải chi tiết:
Ví dụ: Khi xây tường, các bác thợ xây thường dùng dây dọi để xác định đường vuông góc với sàn nhà. Khi đó bức tường xây sẽ vuông góc với sàn nhà.
Video hướng dẫn giải
Nêu các cặp đường thẳng vuông góc với nhau, các cặp đường thẳng không vuông góc với nhau trong mỗi hình dưới đây:

Phương pháp giải:
Dùng ê ke để kiểm tra hai đường thẳng có vuông góc với nhau hay không.
Lời giải chi tiết:
Học sinh dùng ê ke để kiểm tra và có kết quả là:
- Hai đường thẳng PQ và SR vuông góc với nhau.
- Hai đường thẳng CD và EG vuông góc với nhau.
- Hai đường thẳng MN và IK không vuông góc với nhau
Video hướng dẫn giải
Trong mỗi hình sau, gọi tên những cặp cạnh vuông góc với nhau:

Phương pháp giải:
Quan sát hình vẽ để tìm các cặp cạnh vuông góc với nhau, sau đó có thể kiểm tra lại bằng ê ke.
Lời giải chi tiết:
- Những cặp cạnh vuông góc với nhau trong hình a là:
AB và BC
BC và CD
CD và DA
DA và AB.
- Những cặp cạnh vuông góc với nhau trong hình b là:
MN và NK
NK và KQ
KQ và QM
QM và MN
Video hướng dẫn giải
Dưới đây là lược đồ một số đường phố ở Hà Nội. Em hãy quan sát lược đồ và cho biết:
a) Hai đường phố nào vuông góc với nhau.
b) Bạn Chi đang ở ngã tư phố Hàng Gai và Hàng Trống, bạn ấy muốn đi ra Hồ Gươm thì có thể đi theo những đường phố nào trên lược đồ này.

Phương pháp giải:
a) Quan sát hình vẽ để tìm 2 đường phố vuông góc với nhau, sau đó có thể kiểm tra lại bằng ê ke.
b) Quan sát sơ đồ để xác định con đường có thể đi từ ngã tư phố Hàng Gai và Hàng Trống đến Hồ Gươm.
Lời giải chi tiết:
a) Các đường phố vuông góc với nhau là:
- Đường Hàng Gai và Đường Hàng Trống
- Đường Hàng Trống và đường Bảo Khánh
- Đường Hàng Hành và Ngõ Bảo Khánh
- Đường Bảo Khánh và ngõ Bảo Khánh
b) Bạn Chi đang ở ngã tư phố Hàng Gai và Hàng Trống, bạn ấy muốn đi ra Hồ Gươm thì có thể đi theo những đường phố sau:
Cách 1: Hàng Trống ; Bảo Khánh; Lê Thái Tổ; Hồ Gươm
Cách 2: Hàng Gai ; Lương Văn Can ; Lê Thái Tổ; Hồ Gươm

Video hướng dẫn giải
Hãy chỉ ra hình ảnh của hai đường thẳng vuông góc với nhau có trong thực tế mà em biết.
Phương pháp giải:
Học sinh tìm các hình ảnh trong thực tế về hai đường thẳng vuông góc với nhau.
Lời giải chi tiết:
Ví dụ:

Video hướng dẫn giải
Thực hành vẽ đường thẳng vuông góc (theo mẫu):

Vẽ đường thẳng PQ đi qua điểm X và vuông góc với đường thẳng MN trong các trường hợp sau đây:


Phương pháp giải:
Bước 1: Đặt một cạnh góc vuông của ê ke trùng với đường thẳng MN và cạnh góc vuông thứ hai gặp điểm X. Lấy một điểm P theo cạnh góc vuông đó.
Bước 2: Vạch một đường thẳng đi qua 2 điểm P và X, lấy 1 điểm Q trên đường thẳng đó. Ta được đường thẳng PQ đi qua điểm X và vuông góc với đường thẳng MN.
Lời giải chi tiết:

Video hướng dẫn giải
Vẽ hình theo mẫu sau:

Phương pháp giải:
Học sinh quan sát và vẽ hình theo mẫu
Lời giải chi tiết:
Học sinh tự thực hiện
Video hướng dẫn giải
Kể một hình huống có vận dụng đường vuông góc trong cuộc sống mà em biết.
Ví dụ: Để đo thành tích bật xa, người ta đo độ dài đường vuông góc từ điểm tiếp đất gần nhất của cơ thể đến vạch xuất phát.

Phương pháp giải:
Học sinh lấy ví dụ có vận dụng đường vuông góc trong cuộc sống
Lời giải chi tiết:
Ví dụ: Khi xây tường, các bác thợ xây thường dùng dây dọi để xác định đường vuông góc với sàn nhà. Khi đó bức tường xây sẽ vuông góc với sàn nhà.
>> Xem chi tiết: Lý thuyết: Hai đường thẳng vuông góc. Vẽ hai đường thẳng vuông góc - SGK Cánh diều
Bài 21 Toán lớp 4 trang 50 thuộc chương trình học Toán lớp 4, sách Cánh diều, tập trung vào việc giới thiệu khái niệm về hai đường thẳng vuông góc và cách vẽ chúng. Việc hiểu rõ khái niệm này là nền tảng quan trọng cho các kiến thức hình học tiếp theo.
Hai đường thẳng vuông góc là hai đường thẳng cắt nhau và tạo thành một góc vuông (90 độ). Góc vuông thường được ký hiệu bằng dấu ∟. Để xác định hai đường thẳng có vuông góc hay không, ta sử dụng thước đo góc hoặc êke để đo góc tạo bởi chúng.
Có nhiều cách để vẽ hai đường thẳng vuông góc:
Bài 1: Quan sát các hình vẽ sau, hình nào có hai đường thẳng vuông góc?
(Hình ảnh minh họa các hình vẽ khác nhau)
Bài 2: Vẽ hai đường thẳng vuông góc với nhau bằng êke.
Bài 3: Nêu các vật dụng trong thực tế có các cạnh vuông góc với nhau.
Trong thực tế, hai đường thẳng vuông góc xuất hiện rất nhiều trong các công trình kiến trúc, đồ vật xung quanh chúng ta. Ví dụ:
Để củng cố kiến thức về hai đường thẳng vuông góc, các em có thể thực hiện thêm các bài tập sau:
Khi học về hai đường thẳng vuông góc, các em cần lưu ý:
Bài 1: Cho hai đường thẳng a và b cắt nhau tại điểm O. Biết góc tạo bởi a và b là 60 độ. Hỏi a và b có vuông góc với nhau không? Vì sao?
Bài 2: Vẽ một hình vuông ABCD. Hỏi các cạnh của hình vuông có vuông góc với nhau không? Vì sao?
Hy vọng với những kiến thức và bài tập trên, các em học sinh lớp 4 sẽ nắm vững bài học về hai đường thẳng vuông góc và tự tin giải quyết các bài tập liên quan. Chúc các em học tốt!
| Khái niệm | Mô tả |
|---|---|
| Hai đường thẳng vuông góc | Hai đường thẳng cắt nhau tạo thành góc vuông (90 độ) |
| Góc vuông | Góc có số đo 90 độ |