Kỹ năng đọc và phân tích số liệu từ biểu đồ là một trong những kỹ năng toán học quan trọng, giúp học sinh hiểu và diễn giải thông tin một cách trực quan. Tại giaibaitoan.com, chúng tôi cung cấp các bài học và bài tập thực hành giúp bạn nắm vững kỹ năng này.
Chúng tôi tập trung vào việc xây dựng nền tảng vững chắc về các loại biểu đồ phổ biến và cách trích xuất thông tin chính xác từ chúng.
Cần chú ý gì khi phân tích biểu đồ? Làm thế nào để phát hiện vấn đề? Giải quyết vấn đề đó như thế nào?
1. Lý thuyết
- Chú ý: Khi phân tích số liệu, ta có thể kết hợp thông tin từ hai hay nhiều biểu đồ.
Để so sánh sự thay đổi theo thời gian của hai hay nhiều đại lượng, người ta thường biểu diễn chúng trên cùng biểu đồ.
- Phát hiện vấn đề qua phân tích dữ liệu thống kê
Phân tích dữ liệu thống kê giúp ta phát hiện các vấn đề cần quan tâm.
- Giải quyết các vấn đề qua phân tích biểu đồ thống kê
Việc phân tích biểu đồ thống kê giúp ta nắm bắt thông tin nhanh chóng, từ đó có những lựa chọn hoặc ra quyết định hợp lí hơn.
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Các biểu đồ sau cho biết cơ cấu năng lượng được khai thác, sản xuất trong nước các năm 2018 và 2019.
Các loại năng lượng | Than | Dầu thô | Khí thiên nhiên | Nhiên liệu sinh học |
Tỉ lệ (%) | 48,37 | 20,59 | 16,78 | 14,26 |
Sự thay đổi cơ cấu năng lượng được khai thác, sản xuất trong các nước năm 2019 so với năm 2018.
- Than giảm khoảng 3,35% (từ 48,37% xuống còn 45,02%);
- Dầu thô tăng khoảng 2,6% (từ 20,59% lên đến 23,19%);
- Khí thiên nhiên tăng khoảng 0,31% (từ 16,78% lên đến 17,09%);
- Nhiên liệu sinh học tăng khoảng 0,44% (từ 14,26% lên đến 14,70%).
Ví dụ 2: Một cửa hàng bán kính ghi lại số kính bán được trong tháng bằng bảng số liệu sau:
Số kính bán được trong tháng | |||||
Màu kính | Trắng | Đen | Xanh | Trắng bạc | Vàng kim |
Số lượng | 20 | 10 | 30 | 15 | 25 |
a. Cửa hàng bán được bao nhiêu kính trong tháng?
b. Chủ cửa hàng nói rằng tháng này, tỉ lệ kính trắng, đen và xanh bán được chiếm trên 55% tổng số kính bán được. Chủ cửa hàng nói dúng không?
Giải.
a. Số kính bán được trong tháng là 20 + 10 + 30 + 15 + 25 = 100 (kính)
b. Số kính trắng, đen và xanh bán được là: 20 + 10 + 30 = 60 (kính)
So với tổng số kính bán được, tỉ lệ số kinh trăng, đen và xanh là:
Vậy chủ cửa hàng nói đúng.
Ví dụ 3: Ta có biểu đồ biểu diễn tỉ lệ phần trăm thức uống được học sinh khối 8 lựa chọn trong buổi tổng kết năm học 2022 - 2023
Theo em, năm sau nhà trường nên chuẩn bị thêm nhiều nước uống loại nào?
Theo biểu đồ, số lượng trà sữa được lựa chọn nhiều nhât, năm sau nhà trường nên chuẩn bị thêm trà sữa cho buổi tổng kết.
Trong toán học và nhiều lĩnh vực khác, biểu đồ là một công cụ mạnh mẽ để trình bày dữ liệu một cách trực quan và dễ hiểu. Việc đọc và phân tích số liệu từ biểu đồ không chỉ giúp chúng ta hiểu được thông tin mà còn giúp chúng ta đưa ra những kết luận chính xác và hợp lý.
Có rất nhiều loại biểu đồ khác nhau, mỗi loại phù hợp với một loại dữ liệu và mục đích trình bày khác nhau. Dưới đây là một số loại biểu đồ phổ biến nhất:
Để đọc một biểu đồ cột, bạn cần chú ý đến các yếu tố sau:
Ví dụ, nếu một biểu đồ cột hiển thị doanh số bán hàng của các sản phẩm khác nhau, bạn có thể dễ dàng so sánh doanh số của từng sản phẩm bằng cách nhìn vào chiều cao của các cột tương ứng.
Để đọc một biểu đồ tròn, bạn cần chú ý đến các yếu tố sau:
Ví dụ, nếu một biểu đồ tròn hiển thị tỷ lệ phần trăm của các loại trái cây trong một giỏ trái cây, bạn có thể dễ dàng biết được loại trái cây nào chiếm tỷ lệ lớn nhất trong giỏ.
Để đọc một biểu đồ đường, bạn cần chú ý đến các yếu tố sau:
Ví dụ, nếu một biểu đồ đường hiển thị nhiệt độ trung bình hàng tháng trong một năm, bạn có thể dễ dàng thấy được tháng nào có nhiệt độ cao nhất và tháng nào có nhiệt độ thấp nhất.
Sau khi đọc được dữ liệu từ biểu đồ, bước tiếp theo là phân tích dữ liệu đó để đưa ra những kết luận có ý nghĩa. Dưới đây là một số câu hỏi bạn có thể tự hỏi khi phân tích dữ liệu:
Để củng cố kiến thức về đọc và phân tích số liệu từ biểu đồ, bạn có thể thực hành với các bài tập sau:
| Loại Biểu Đồ | Bài Tập |
|---|---|
| Biểu đồ cột | Phân tích doanh số bán hàng của các sản phẩm khác nhau. |
| Biểu đồ tròn | Tính tỷ lệ phần trăm của các loại phương tiện giao thông được sử dụng bởi học sinh trong một trường học. |
| Biểu đồ đường | Dự đoán nhiệt độ trung bình trong tháng tới dựa trên dữ liệu nhiệt độ của các tháng trước. |
Kỹ năng đọc và phân tích số liệu từ biểu đồ là một kỹ năng quan trọng trong học tập và cuộc sống. Bằng cách nắm vững các kiến thức và kỹ năng này, bạn có thể hiểu và diễn giải thông tin một cách hiệu quả hơn, từ đó đưa ra những quyết định sáng suốt và thành công.
