Bài học này cung cấp lý thuyết đầy đủ và chi tiết về cách lựa chọn dạng biểu đồ phù hợp để biểu diễn dữ liệu trong chương trình Toán 8, sách Chân trời sáng tạo. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các loại biểu đồ phổ biến và ứng dụng của chúng trong thực tế.
Giaibaitoan.com giúp bạn nắm vững kiến thức nền tảng, làm quen với các ví dụ minh họa và rèn luyện kỹ năng giải bài tập một cách hiệu quả.
Lựa chọn biểu đồ để biểu diễn dữ liệu
1. Lựa chọn biểu đồ để biểu diễn dữ liệu
LOẠI BIỂU ĐỒ | DỮ LIỆU | MỤC ĐÍCH BIỂU DIỄN |
Biểu đồ tranh | Số liệu đơn giản | Tạo sự lôi cuốn, thu hút bằng hình ảnh |
Biểu đồ cột | Số liệu phức tạp hơn, số liệu lớn, sự sai khác giữa các số liệu cũng lớn | Sử dụng các chiều cao của các hình chữ nhật để biểu diễn số liệu Thuận tiện trong việc so sánh |
Biểu đồ cột kép | Hai bộ dữ liệu cùng loại | So sánh một cách trực quan từng cặp số liệu của hai bộ dữ liệu cùng loại |
Biểu đồ hình quạt tròn | Dưới dạng số liệu hoặc tỉ lệ phần trăm | Biểu thị tỉ lệ phần trăm từng loại số liệu so với toàn thể |
Biểu đồ đoạn thẳng | Số liệu biếu đổ theo thời gian | Biểu diễn sự thay đổi số liệu của đối tượng theo thời gian. |
2. Các dạng biểu diễn khác nhau cho một tập dữ liệu
Một tập dữ liệu có thể biểu diễn dưới các dạng khác nhau. Chuyển đổi dữ liệu giữa các dạng giúp công việc thuận lợi và đạt hiệu quả hơn.
2. Ví dụ minh họaVí dụ: Bảng thống kê số điều hòa (máy lạnh) bán được qua các năm của 1 siêu thị điện máy.
Năm | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
Số điều hòa bán được | 1000 | 1500 | 750 | 2000 | 3000 |
Bảng thống kê này có thể được biểu diễn bởi biểu đồ tranh và biểu đồ cột.
Biểu đồ tranh dưới đây cho biết số điều hòa (máy lạnh) bán được qua các năm của 1 siêu thị điện máy.

Biểu đồ cột dưới đây cho biết số điều hòa (máy lạnh) bán được qua các năm của 1 siêu thị điện máy.

Lựa chọn biểu đồ cột hay biểu đồ đoạn thẳng
Nếu muốn biểu diễn sự thay đổi của một đại lượng theo thời gian, ta dùng biểu đồ đoạn thẳng. Khi số lượng thời điểm quan sát ít, ta có thể biểu diễn bằng biểu đồ cột.
Ví dụ: Cho bảng nhiệt độ trung bình trong tuần (12/12/2022-18/12/2022) tại Thủ đô Hà Nội

Bảng thống kê này có thể được biểu diễn bởi biểu đồ cột hoặc biểu đồ đoạn thẳng.
Biểu đồ cột biểu thị nhiệt độ trung bình trong tuần (12/12/2022 – 18/12/2022) tại Thủ đô Hà Nội

Biểu đồ đoạn thẳng biểu thị nhiệt độ trung bình trong tuần (12/12/2022 – 18/12/2022) tại Thủ đô Hà Nội

Lựa chọn biểu đồ cột kép hay biểu đồ hình quạt tròn
Khi muốn so sánh hai tập dữ liệu với nhau ta dùng biểu đồ cột kép.
Ví dụ, ta có biểu đồ lượng mưa mỗi năm tại Lai Châu và Cà Mau:

Khi muốn biểu diễn tỉ lệ các phần trong tổng thể ta dùng biểu đồ hình quạt tròn.
Ví dụ: Biểu đồ tỉ lệ phần trăm các loại vật nuôi tại nông trường Phong Phú


Biểu diễn dữ liệu là một kỹ năng quan trọng trong toán học và đời sống. Việc lựa chọn dạng biểu đồ phù hợp giúp chúng ta trình bày thông tin một cách rõ ràng, dễ hiểu và hiệu quả. Trong chương trình Toán 8, sách Chân trời sáng tạo, học sinh được giới thiệu về các loại biểu đồ cơ bản và cách lựa chọn chúng.
Có nhiều loại biểu đồ khác nhau, mỗi loại phù hợp với một loại dữ liệu và mục đích trình bày khác nhau. Dưới đây là một số loại biểu đồ phổ biến:
Việc lựa chọn dạng biểu đồ phù hợp phụ thuộc vào loại dữ liệu và mục đích trình bày. Dưới đây là một số gợi ý:
Ví dụ 1: Thống kê số lượng học sinh của các lớp trong một trường học. Ta nên sử dụng biểu đồ cột để so sánh số lượng học sinh của các lớp.
Ví dụ 2: Biểu diễn tỷ lệ phần trăm các loại quả trong một giỏ hoa quả. Ta nên sử dụng biểu đồ tròn để biểu diễn tỷ lệ của từng loại quả.
Ví dụ 3: Biểu diễn nhiệt độ trung bình hàng tháng trong một năm. Ta nên sử dụng biểu đồ đường thẳng để theo dõi sự thay đổi của nhiệt độ theo thời gian.
Hãy xác định dạng biểu đồ phù hợp để biểu diễn các dữ liệu sau:
Khi lựa chọn dạng biểu đồ, cần lưu ý một số điểm sau:
Việc lựa chọn dạng biểu đồ phù hợp là một kỹ năng quan trọng trong toán học và đời sống. Hiểu rõ các loại biểu đồ và cách lựa chọn chúng giúp chúng ta trình bày thông tin một cách hiệu quả và dễ hiểu. Hãy luyện tập thường xuyên để nắm vững kiến thức này.
| Loại biểu đồ | Ứng dụng |
|---|---|
| Biểu đồ cột | So sánh các giá trị |
| Biểu đồ tròn | Biểu diễn tỷ lệ phần trăm |
| Biểu đồ đường thẳng | Biểu diễn sự thay đổi theo thời gian |
| Nguồn: Sách Toán 8 - Chân trời sáng tạo | |