Chào mừng bạn đến với bài học lý thuyết Thu thập và phân loại dữ liệu thuộc chương trình Toán 8 - Chân trời sáng tạo. Bài học này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản và quan trọng về cách thu thập, phân loại và trình bày dữ liệu một cách khoa học.
Nắm vững lý thuyết này là nền tảng để bạn giải quyết các bài toán thực tế và hiểu sâu hơn về môn Toán.
Có những phương pháp thu thập dữ liệu nào?
1. Những phương pháp thu thập dữ liệu
Có nhiều cách để thu thập dữ liệu như: thu thập từ các nguồn có sẵn, phỏng vấn, lập phiếu câu hỏi, quan sát, làm thí nghiệm,…. Chúng ta cần tìm phương pháp phù hợp với lĩnh vực, mục đích cần thu thập.
2. Phân loại dữ liệu
Dữ liệu định tích được chia thành các loại:
- Dữ liệu định danh là dữ liệu thể hiện cách gọi tên. Ví dụ: giới tính, màu sắc, nơi ở,…
- Dữ liệu biểu thị thứ bậc là dữ liệu thể hiện sự hơn kém. Ví dụ: mức độ hài lòng, khối, lớp,…
- Dữ liệu định lượng nhận giá trị thực và được chia thành hai loại:
+ Loại rời rạc là dữ liệu chỉ nhận hữu hạn giá trị hoặc biểu thị số đếm. Ví dụ: số học sinh, cỡ giày,…
+ Loại liên tục là dữ liệu có thể nhận mọi giá trị trong một khoảng nào đó. Ví dụ: chiều dài, khối lượng,…
3. Kiểm tra tính hợp lí của dữ liệu
Có thể kiểm tra định dạng của dữ liệu hoặc mối liên hệ toán học đơn giản giữa các số liệu thống kê để nhận biết tính hợp lí của dữ liệu và các kết luận dựa trên các dữ liệu thống kê đó.
Ví dụ:
Cho hai dãy dữ liệu như sau:
(1) Số học sinh các lớp 6 trong trường:
35 42 87 38 40 41 38.
(2) Tên món ăn yêu thích của các thành viên trong gia đình:
Bánh chưng, pizza, canh cua, gà rán, rau muống luộc, cá kho, rượu vang.
Trong các dãy dữ liệu trên, dãy (1) là dãy số liệu rời rạc. Giá trị 87 không hợp lý vì theo quy định, mỗi lớp ở bậc THCS thường có không quá 45 học sinh. Thực tế, do điều kiện khó khăn một số lớp có số học sinh nhiều hơn 45 nhưng không lớp nào có 87 học sinh. Do đó 87 là số liệu không hợp lí.
Dãy (2) là dãy dữ liệu không là số, không thể sắp xếp thứ tự. “Rượu vang” là dữ liệu không hợp lí vì đây không phải là tên món ăn mà là tên một loại đồ uống.
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường xuyên gặp phải các thông tin, số liệu khác nhau. Việc thu thập, phân loại và xử lý những thông tin này một cách khoa học là vô cùng quan trọng. Bài học này sẽ giúp các em học sinh lớp 8 hiểu rõ hơn về các khái niệm và phương pháp liên quan đến thu thập và phân loại dữ liệu.
Thu thập dữ liệu là quá trình tìm kiếm và ghi lại các thông tin cần thiết để phục vụ cho một mục đích cụ thể. Có nhiều phương pháp thu thập dữ liệu khác nhau, bao gồm:
Khi thu thập dữ liệu, cần đảm bảo tính chính xác, khách quan và đầy đủ của thông tin.
Sau khi thu thập dữ liệu, chúng ta cần phân loại dữ liệu để dễ dàng quản lý, phân tích và sử dụng. Có hai loại dữ liệu chính:
Dữ liệu định lượng có thể được chia thành hai loại nhỏ hơn:
Sau khi phân loại dữ liệu, chúng ta có thể trình bày dữ liệu bằng nhiều hình thức khác nhau, bao gồm:
Việc trình bày dữ liệu một cách rõ ràng, dễ hiểu sẽ giúp người đọc dễ dàng nắm bắt được thông tin và đưa ra các kết luận chính xác.
Giả sử chúng ta muốn khảo sát về sở thích ăn kem của các bạn học sinh trong lớp. Chúng ta có thể thu thập dữ liệu bằng cách phát phiếu khảo sát với các câu hỏi như:
Sau khi thu thập dữ liệu, chúng ta có thể phân loại dữ liệu thành dữ liệu định tính (vị kem, thời điểm ăn kem) và dữ liệu định lượng (số lượng học sinh thích mỗi vị kem).
Cuối cùng, chúng ta có thể trình bày dữ liệu bằng bảng tần số hoặc biểu đồ để dễ dàng so sánh và phân tích.
Hãy thực hiện các bài tập sau để củng cố kiến thức về thu thập và phân loại dữ liệu:
Hy vọng bài học này đã giúp các em hiểu rõ hơn về lý thuyết Thu thập và phân loại dữ liệu SGK Toán 8 - Chân trời sáng tạo. Chúc các em học tập tốt!
